Klasterowe bóle głowy

Klasterowy ból głowy to jeden z najszybciej narastających i najsilniejszych bólów głowy znanych w neurologii.

Pacjenci opisują go jako „wbijanie pręta w oko” lub „rozrywający ból po jednej stronie głowy”.

Zazwyczaj obejmuje okolice oczodołu, skroni i czoła.

Ból pojawia się nagle, trwa od kilkudziesięciu minut do kilku godzin i może powracać nawet kilka razy w ciągu doby – często o tej samej porze dnia lub nocy.

Objawy klasterowego bólu głowy

Typowe objawy obejmują:

• silny, jednostronny ból głowy (zawsze po tej samej stronie),
• zaczerwienienie i łzawienie oka,
• opadanie powieki i zwężenie źrenicy,
• zatkany nos lub wodnista wydzielina po stronie bólu,
• spocona, obrzęknięta twarz po stronie bólu,
• niepokój i pobudzenie ruchowe w trakcie napadu.

Napad może budzić ze snu – zwykle po 1–2 godzinach od zaśnięcia, dlatego bywa nazywany „budzikowym bólem głowy”.

W przeciwieństwie do migreny, podczas której pacjent szuka ciszy, w klasterowym bólu głowy chorzy często chodzą, uciskają głowę, trą skronie lub uderzają o ścianę – próbując w ten sposób złagodzić napięcie bólowe.

Przyczyny klasterowego bólu głowy

Klasterowy ból głowy należy do grupy trójdzielno-autonomicznych bólów głowy (TACs).

Jego dokładna przyczyna nie jest znana, jednak badania wskazują na nieprawidłową aktywność podwzgórza – części mózgu odpowiedzialnej za rytm dobowy, funkcje autonomiczne i regulację bólu.

Na napady mogą wpływać czynniki takie jak:

• zaburzenia snu i rytmu dobowego,
• stres lub nagła zmiana trybu życia,
• alkohol,
• wysiłek fizyczny lub silne emocje.

Schorzenie częściej dotyczy mężczyzn, zwykle między 20. a 50. rokiem życia.

Szacuje się, że występuje u ok. 5 osób na 10 000.

Jak odróżnić klasterowy ból głowy od innych bólów?

Klasterowy ból głowy może być mylony z:

• migreną,
• hemikranią napadową lub ciągłą,
• zespołem SUNCT / SUNA,
• chorobami zatok lub oczu.

Różnicowanie opiera się na charakterze napadów:

w klasterowym bólu głowy dominują krótkie, bardzo silne ataki bólu z objawami oczno-nosowymi, podczas gdy migrena przebiega z nadwrażliwością na światło i dźwięk oraz potrzebą unikania ruchu.

Diagnostyka

Rozpoznanie opiera się głównie na dokładnym wywiadzie i ocenie klinicznej.

Czasami lekarz zleca badania obrazowe (np. rezonans magnetyczny), aby wykluczyć inne przyczyny bólu głowy.

W Centrum Leczenia Bólu diagnostyka prowadzona jest z wykorzystaniem metod obrazowych, w tym badania USG, które wspiera kwalifikację do procedur interwencyjnych.

Leczenie klasterowych bólów głowy

Leczenie dobiera się indywidualnie – w zależności od częstości napadów i reakcji organizmu na wcześniejsze terapie.

Stosowane metody obejmują m.in.:

• blokady nerwów potylicznych większych,
• blokady zwoju skrzydłowo-podniebiennego (po kwalifikacji lekarskiej),
• kriolezję wybranych struktur nerwowych,
• akupunkturę,
• farmakoterapię profilaktyczną lub przerywającą napady,
• elektrostymulację,
• wlewy dożylne (np. lignokaina, ketamina),
• terapię toksyną botulinową w uzasadnionych przypadkach.

U części pacjentów w czasie napadu ulgę może przynieść tlenoterapia – oddychanie czystym tlenem z butli, co bywa pomocne w skróceniu czasu trwania bólu.

Lekarz może wystawić zlecenie na wypożyczenie butli do domowego stosowania, jeśli uzna to za wskazane.

Dlaczego warto udać się do specjalisty?

Badania pokazują, że pacjenci z klasterowym bólem głowy często spędzają lata w poszukiwaniu właściwej diagnozy.

Zdarza się, że trafiają do stomatologów, laryngologów lub okulistów, ponieważ objawy mogą przypominać choroby zębów, zatok lub oczu.

Wyspecjalizowany ośrodek leczenia bólu to miejsce, gdzie diagnoza i dobór terapii odbywają się szybciej i skuteczniej – z udziałem zespołu lekarzy doświadczonych w terapii bólów głowy.

Kiedy zgłosić się do lekarza?

Jeśli:

• bóle pojawiają się zawsze po tej samej stronie głowy,
• mają charakter napadowy, palący lub kłujący,
• towarzyszy im łzawienie oka lub zatkany nos,
• zwykłe leki przeciwbólowe nie przynoszą poprawy –
• warto jak najszybciej umówić konsultację neurologiczną.

‍